Dossier: Wijk bij Duurstede
drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede

Wijk bij Duurstede, 28 juni 2000

Aan de Raad van
Gemeente Wijk bij Duurstede
Stadskantoor
Karel de Grotestraat 30
Wijk bij Duurstede

Betreft: Jaarrekening 1999

Geachte Raad,

Inmiddels is de jaarrekening 1999 van onze gemeente verschenen. Binnenkort zult u deze goedkeuren en vaststellen. Voor u is de jaarrekening een belangrijk sturings- en verantwoordingsinstrument. Met de jaarrekening legt u als bestuur van onze gemeente verantwoording af aan de burgers over het door u gevoerde beleid en de financiële uitkomsten daarvan. Het is dus belangrijk dat deze jaarrekening een betrouwbaar beeld van die financiële uitkomsten geeft.

Inmiddels bent u het gewend dat ik bij deze jaarrekeningen enige opmerkingen plaats. Ik heb u ook deze keer mijn opmerkingen niet willen onthouden.

Met mijn eerdere brieven aan u betreffende de door u vastgestelde jaarrekeningen 1996,  1997 en 1998 van onze gemeente probeerde ik u duidelijk te maken dat deze jaarrekeningen alles deden behalve wat ze moesten doen, namelijk een betrouwbaar beeld geven van de financiën van onze gemeente, en dat deze jaarrekeningen derhalve hoogst onbetrouwbare sturings- en verantwoordingsinstrumenten waren. Desondanks moet van de jaarrekening 1999 van onze gemeente alweer hetzelfde gezegd worden. Alweer houdt u in de jaarrekening een totaal verkeerd beeld voor van de baten en de lasten over het verslagjaar, i.c. 1999, en van de financiële positie aan het begin en einde van het jaar.

Terecht zegt u in het voorwoord van het jaarverslag: ".... is de informatie .... ook van belang voor de burgers en instellingen van Wijk bij Duurstede." Het is daarom des temeer spijtig van dit jaarverslag, bestuursverslag en jaarrekening, te moeten constateren dat deze informatie, met name waar het de financiële aspecten betreft, niet deugt.

In de inleiding van uw bestuursverslag zegt u: "De jaarrekening sluit met een voordelig saldo van ƒ 210.000. Hierin zijn ook de incidentele baten opgenomen." Niets is echter minder waar. De jaarrekening sluit niet met een saldo van ƒ 210.000, maar met een voordelig saldo van ƒ 2.806.000. Het is de rekening van baten en lasten die met een saldo van ƒ 210.000 sluit; dat is wel iets anders! Uit de rest van de jaarrekening valt (voor de goede lezer) op te maken dat u (alweer ook in 1999) een aantal baten en lasten, waaronder ook enkele incidentele, buiten de rekening hebt gelaten. Als we deze baten en lasten optellen bij de baten en de lasten die u wèl in de rekening hebt opgenomen, is de conclusie niet dat de jaarrekening sluit met een voordelig saldo van ƒ 210.000, maar is de conclusie dat de jaarrekening sluit met een voordelig saldo van ƒ 2.806.000. Ook uw bewering dat in het saldo van ƒ 210.000  de incidentele baten zijn begrepen, is dus niet waar.
Op de pagina's 45 en 46 somt u zelf enige (incidentele) baten en lasten op die u buiten de rekening hebt gelaten. Ik verzin niets!

Op deze manier houdt u niet alleen uzelf voor de gek, maar ook de "burgers en instellingen van Wijk bij Duurstede" die u zo fraai in uw voorwoord noemde. Blijkbaar neemt u die burgers en instellingen niet serieus. En dat is niet netjes!

Hoe ik aan die ƒ 2.806.000 kom? Heel eenvoudig. Je hoeft alleen maar te weten hoe een jaarrekening technisch in elkaar zit. Ik neem het u overigens niet kwalijk als u dat niet weet; ieder z'n eigen vak.
Het gaat als volgt:
- eigen vermogen per 31.12.1999                         ƒ 32.863.000
- eigen vermogen per 31.12.1998                            33.393.000
- afname eigen vermogen                                    ./.     530.000
- correctie voor vaste activa die in 1999 van
  het eigen vermogen afgetrokken zijn                      3.336.000
- saldo van alle baten en lasten                                     2.806.000

Wist u overigens dat wettelijke bepalingen u uitdrukkelijk voorschrijven, ter bescherming van de niet deskundige lezer, dat u àlle baten en lasten ìn de rekening moet opnemen? Wat u nu gedaan heeft, namelijk een aantal baten en lasten buiten de rekening om leiden, mag eenvoudigweg niet. Ook dat is niet netjes!
(Als u het precies wilt weten zou u Comptabiliteitsvoorschriften artikel 27 erop na kunnen lezen.)

Alweer geeft u een geheel verkeerde voorstelling van de rentekosten. Deze keer zijn die met ƒ 570.000 te hoog weergegeven! Rente die u berekent over (een deel van) het eigen vermogen en, wat u doet, als kostenpost in de rekening opvoert, betreft immers geen uitgaven, nu niet en nooit niet! Dat u dit bedrag toch als kostenpost opvoert, is ook niet netjes!
Alweer trekt u vaste activa af van het eigen vermogen. Daardoor geeft u een verkeerd beeld van het eigen vermogen. Ook dat is niet netjes!
Alweer geeft u een geheel verkeerde voorstelling van de afschrijvingskosten. Dat is ook niet netjes! Uw bewering op pagina 35: "Afschrijving van de activa vindt plaats .... vanaf het jaar van investering en met inachtneming van het verwachte gebruiks- of nuttigheidsduur", is gewoonweg niet waar!
Ook dit keer zijn er verplichtingen als reserves gepresenteerd, waardoor u het eigen vermogen te hoog voorstelt. Ook niet netjes!
Verschillende voorzieningen lijken aan de te hoge kant. Als dat waar is, is ook dat niet netjes!
Door het ontbreken van (in Comptabiliteitsvoorschriften artikel 49 en 52 toch wettelijk voorgeschreven) toelichting bij de reserves respectievelijk voorzieningen is van de reserves respectievelijk voorzieningen zoals die in de jaarrekening gepresenteerd worden, niet na te gaan of het in werkelijkheid wel dan niet om verplichtingen gaat.

Jaar in jaar uit blijft u volhouden een geheel verkeerde voorstelling van zaken te geven en ook wettelijke bepalingen aan uw laars te lappen.
Met instemming heb ik gezien dat u in 1999 voor het eerst een voorziening voor (toekomstige) wethouderspensioenen heeft opgenomen. Volgens uw eigen toelichting daarbij (pagina 47) had dat al jaren eerder moeten gebeuren. Uw hooghartige reactie op mijn eerdere opmerkingen terzake bij uw jaarrekening 1996, toen ik u op die verplichting wees en u daar niet van wilde weten, was dus achteraf ten onrechte!
(Overigens is de opmerking op pagina 47 van het jaarverslag dat de verplichting tot het opnemen van pensioenverplichtingen vanaf 1 januari 1996 bestaat, onjuist. Deze verplichting bestond al vanaf 1985 bij de invoering van de oude Comptabiliteitsvoorschriften!)

Wat betreft 1996 meldde u dat de jaarrekening 1996 een overschot te zien gaf van ƒ 1.435.000, terwijl dit in werkelijkheid ƒ 9.585.000 bedroeg. Wat betreft 1997 meldde u dat de jaarrekening 1997 een tekort te zien gaf van ƒ 872.000, terwijl diezelfde jaarrekening in werkelijkheid een voordelig saldo te zien gaf van ƒ 962.000. Wat betreft 1998 meldde u dat de jaarrekening een tekort aangaf van ƒ 70.000, terwijl diezelfde jaarrekening in werkelijkheid een voordelig saldo te zien gaf van ƒ 450.000. En nu meldt u weer een veel te laag overschot; in plaats van ƒ 2.806.000 meldt u slechts een saldo van ƒ 210.000. In 4 jaar is dat al een verschil van ruim ƒ 13 miljoen. Voorwaar, geen kleinigheid.
Het stelt de door u aan de burgers in de afgelopen jaren voorgehouden noodzaak tot het (extra) verhogen van de OnroerendeZaakBelasting in een merkwaardig daglicht!

Ik kan het allemaal niet fraai vinden!

Ik begrijp ook uw accountant niet, die in zijn accountantsverklaring zegt dat de jaarrekening een betrouwbaar beeld van de financiën geeft en dat de jaarrekening ook voldoet aan de  wettelijke bepalingen. Beide uitspraken zijn immers geheel onwaar!

Realiseert u zich dat u met de begroting 2000, die op dezelfde merkwaardige wijze in elkaar geknutseld is als deze jaarrekening, en dus even onbetrouwbaar is als de jaarrekeningen 1996, 1997, 1998 en 1999, onze gemeente bestuurt? Je gaat toch ook niet met een onbetrouwbaar kompas een vliegtuig besturen? Hoogst onverantwoord!


Ik denk dat het naar de burgers toe niet eerlijk is, als u de jaarrekening zoals deze thans in concept voorligt, ongewijzigd zult goedkeuren. Dit nog afgezien van het feit dat het u wettelijk verboden is een jaarrekening waarvan u weet dat die niet aan de wettelijke eisen voldoet, desondanks ongewijzigd goed te keuren.

Uw reactie te mogen vernemen stel ik zeer op prijs.

Met vriendelijke groet,

L.W. Verhoef