drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede
Wijk bij Duurstede, 13 februari 2013
De gemeenteraad van
gemeente Rijssen-Holten
Postbus 244
7460 AR Rijssen
Betreft:
Jaarrekening 2011 van gemeente Rijssen-Holten
Geachte Raad,
Voor u als gemeenteraad is de
jaarrekening van uw gemeente een belangrijk document: hiermee legt
het college van burgemeester en wethouders rekening en verantwoording
aan u af over het gevoerde (financiële) beheer en verder is de
jaarrekening voor u een belangrijk toetsingsmiddel voor de
betrouwbaarheid van de begrotingen. Op basis van deze jaarrekeningen
en begrotingen beslist u over de hoogte van de gemeentelijke
belastingen en over het wel of niet doorgaan van belangrijke
activiteiten. Ook voor de (geïnteresseerde) burgers is de
jaarrekening een belangrijk document: d.m.v. de jaarrekening legt het
gemeentebestuur al dan niet met uw instemming aan de burgers rekening
en verantwoording af over de besteding van de belastinggelden en het
gevoerde (financiële) beheer. Het is dus erg belangrijk dat de
jaarrekening en de begroting betrouwbaar zijn.
Ik doe al enige jaren onderzoek
naar jaarrekeningen van gemeenten en provincies. Mijn conclusie is
dat de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies onbetrouwbaar
en dus misleidend zijn. Ondanks de goedkeurende
accountantsverklaringen daarbij die het tegendeel beweren.
Veelal geldt dat voor de
presentatie van de baten en de lasten en het saldo daarvan. Het geldt
veelal ook voor de presentatie van de financiële positie.
Het geldt ook voor de
jaarrekening 2011 van gemeente Rijssen-Holten.
De rekening van baten en lasten
over 2011 sluit met een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van
€ 2,0 miljoen. In werkelijkheid leed de gemeente een verlies van €
4,6 miljoen (info). Er wordt dus € 6,6 miljoen verzwegen.
En al eerder:
De rekening van baten en lasten
over 2005 sloot met een saldo van € 1,3 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 8,3 miljoen. Er werd dus € 7,0 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2006 sloot met een voordelig saldo van € 0,0 miljoen. In
werkelijkheid hield de gemeente € 4,6 miljoen over. Er wordt dus €
4,6 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2007 sluit met een voordelig saldo van € 3,5 miljoen. In
werkelijkheid hield de gemeente € 4,9 miljoen over. Er wordt dus €
1,4 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2008 sloot met een voordelig saldo van € 7,1 miljoen. In
werkelijkheid hield de gemeente € 0,9 miljoen over. Er werd dus
€ 6,2 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2009 sloot met een nadelig saldo van € 0,3 miljoen. Het
werkelijke saldo was voordelig € 0,2 miljoen (waarvan winst van €
4,0 miljoen bij de verkoop van de Essent-aandelen, dus exclusief deze
winst een verlies van € 3,8 miljoen). Er werd dus € 0,5
miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2010 sloot met een voordelig saldo van € 2,5 miljoen. Het
werkelijke saldo was € 2,0 miljoen. Er werd dus € 0,5 miljoen
verzwegen.
Opvallend:
Over de periode 2008-2011 werd
een voordelig saldo van opbrengsten en kosten gepresenteerd van €
11,3 miljoen. In werkelijkheid leed de gemeente in deze periode een
verlies van € 1,5 miljoen (waarvan winst van € 4,0 miljoen bij de
verkoop van de Essent-aandelen, dus exclusief deze winst een verlies
van € 5,5 miljoen). Een verschil derhalve van € 12,8 miljoen.
Bovenstaande cijfers krijgen
reliëf als men bedenkt dat de opbrengst van de
Onroerendezaakbelasting in 2011 een bedrag was van € 4,7 miljoen.
Ook de weergave van de
financiële positie is verre van juist. In de balans bijvoorbeeld
zijn de vaste activa te laag weergegeven en onder de verplichtingen
ontbreken wèl bestaande verplichtingen. Het betekent ook dat de
hiermee samenhangende kosten (zoals afschrijvingskosten,
personeelskosten) verkeerd in de rekening zijn opgenomen. Aan de
jaarrekening zelf is dus wèl te ontlenen dat het saldo van de baten
en de lasten niet het gesuggereerde bedrag van € 2,0 miljoen
is, maar stelt niet in staat te zien wat dan het saldo van de baten
en de lasten wèl is.
Wat als saldo van baten en
lasten wordt gepresenteerd, is niet het werkelijke saldo,
verschillende baten en lasten worden verkeerd gepresenteerd, en wat
als financiële positie wordt gepresenteerd, is niet de werkelijke
financiële positie. Dat betekent dat de jaarrekening totaal
onbruikbaar is als verantwoordings- en sturingsinstrument en dus
alleen maar bruikbaar is in de openhaard.
In de jaarrekening en het
jaarverslag 2011 komt ook heel veel onzin voor, bijvoorbeeld waar het
gaat over reserves, over voorzieningen, over een "saldo van de
jaarrekening" en een "resultaat voor bestemming" en
een "resultaat na bestemming" (er is maar één resultaat
en dat is het resultaat, i.c. het saldo van de baten en de lasten),
over zoiets als een "programmarekening" (zoiets heet in
gangbaar Nederlands een rekening van baten en lasten of een
winst-en-verliesrekening), over paragrafen die geen paragrafen zijn,
over zoiets als "weerstandsvermogen" en
"weerstandscapaciteit" met zelfs een berekening van de
nonsens, over zoiets als "arbeidskosten gerelateerde
verplichtingen", over "uitzettingen" met een of andere
"rentetypische looptijd", over treasury, over zoiets als
"investeringen met een economisch nut" en "investeringen
met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte", en
een onzinnige bijlage over zoiets als "SISA". Dit soort
onzin zet alleen maar de lezer op het verkeerde been en leidt af van
waar het werkelijk over zou moeten gaan.
Overigens adviseer ik u sterk
tot het opheffen van alle reserves, deze samen te voegen tot één
Algemene reserve, en alle baten en alle lasten op te nemen in waar ze
thuishoren, namelijk in de begroting respectievelijk in de rekening
van baten en lasten. Dat zal het inzicht in waar het echt over moet
gaan, aanmerkelijk verbeteren.
U werd om instemming gevraagd
met een bestemming/besteding van een voordelig saldo van € 2,0
miljoen. Echter, bij gebrek aan een voordelig saldo valt er niets te
bestemmen/besteden!
U leest er heel veel meer over
op de website www.leoverhoef.nl,
te beginnen met: "Boekhoudfraude bij gemeenten en provincies
schering en inslag". Op de website treft u mijn bevindingen over
de jaarrekeningen van Rijssen-Holten aan in de lijst "Uw
gemeente en provincie". Deze brief en mijn eerdere
correspondentie met u als gemeenteraad over de misleidende
jaarrekeningen treft u aan in "Dossier: Rijssen-Holten".
Volgens BBV artikel 3 moeten de
jaarstukken met name voor gemeenteraadsleden goed te begrijpen zijn.
U kunt het beste zelf beoordelen of aan deze eis is voldaan. Volgens
uw accountant heeft u hem gezegd dat u het allemaal prima begrijpt.
Hoe kan hij anders beweren dat u de jaarrekening goed begrijpt?
Graag was ik u van dienst.
Met vriendelijke groet en
hoogachting,
L.W. Verhoef